Tài sản lớn nhất trong nhà là chiếc xe đạp cà tàng mỗi ngày theo Duẩn 10
cây số đến trường. Bố và anh trai của bạn đều mất vì ung thư. Đó là
hình dung đầu tiên về thủ khoa ĐH Dược chỉ nặng 38kg này.






Cách nội thành Hà
Nội hơn 50km, thế nhưng đường về thôn Nhị Khê, xã Hoàng Long, huyện Phú
Xuyên như ngắn lại khi chúng tớ đi đến đâu người dân cũng tươi cười
nhiệt tình chỉ đường, còn không quên bàn tán về cậu học trò nghèo học
giỏi Lê Đức Duẩn. "Nhà nghèo mà học giỏi lắm. Trông thằng bé hiền lành, dễ mến, thấy hoàn cảnh mà thương. Bây giờ cả làng cả xã đều coi nó là tấm gương cho con cái mình noi theo." - bà Vui, một người cùng làng với Duẩn cho biết.


Men
theo con sông Nhuệ, còn phải hỏi thêm ba, bốn người nữa chúng tớ mới
tìm được đến nhà Lê Đức Duẩn. Nhà bạn ấy ở cuối thôn Nhị Khê, đường đi
không khó nhưng thật lắm khúc quanh co. Đến cổng, có một vài người hàng
xóm biết chúng tớ đang tìm nhà bạn ấy, bèn cười nói: "Đấy, nhà nào nghèo nhất thì vào". Cười vậy thôi, nhưng thực chất, họ không hề nói sai.




Tuổi
thơ của cậu học trò nghèo thật có ít ngày vui, khi mà mới sáu tuổi,
Duẩn đã chịu mất mát lớn về tinh thần. Người anh trai mà cậu bạn "quấn
quýt cả ngày" (theo như lời cô Thu kể) đã ra đi vì căn bệnh ung thư máu.
"Lúc đó tớ còn nhỏ quá, không nhớ
được nhiều, chỉ nghe mọi người nói anh mất, thấy mẹ khóc cũng khóc theo.
Sau này càng lớn những kí ức xưa càng hiện về rõ mồn một. Các bác kể
anh ấy rất thông minh, nếu anh ấy còn sống, chắc chắn sẽ học giỏi hơn tớ
bây giờ". Nỗi đau chưa dừng lại ở đó khi 5 năm sau, bố Duẩn qua
đời ở tuổi 42 vì căn bệnh ung thư gan, để lại ba mẹ con trong căn nhà cũ
ủ dột. Lúc này, Duẩn mới bước vào lớp 6.







Cuộc
sống của ba mẹ con Duẩn thật quá đỗi gian truân, khi trụ cột chính
trong nhà là bố đã không còn nữa. Thuộc diện hộ nghèo của xã Hoàng Long,
cô Thu quanh năm chân lấm tay bùn. Chồng mất mười hai năm nay, chưa
ngày nào cô không lo nghĩ đến chuyên cơm áo gạo tiền cho con đi học. Cô
Thu nhận hết tất cả những việc có thể làm được, đi phụ hồ, làm đồ thủ
công tại nhà, thi thoảng không có việc lại đi bắt ốc về bán, lấy tiền
mua thức ăn cho con.


Sức khỏe ngày một yếu đi
khiến cô không thể đi làm phụ hồ nữa, khoản thu nhập hàng ngày chỉ trông
vào số hàng mây tre đan cô nhận gia công. "Chăm
chỉ cũng được 20 ngàn mỗi ngày, nhưng năm nay hàng ít lắm, cô xin nhận
để làm thật nhiều nhưng người ta bảo không có hàng. Thành ra..." - Cô Thu đưa mắt nhìn sang cậu con trai ngồi kế bên, ngập ngừng bỏ dở câu.







Bản thân bị bệnh dạ dày, rồi bệnh đau lưng hành hạ, nhưng hơn 8 năm nay cô chưa có điều kiện để đi khám. "Cơm
không đủ ăn, lấy đâu ra tiền để đi khám hả các cháu. Nhà nghèo, chỉ bao
giờ đau đến mức không chịu được, bất đắc dĩ mới phải đi bệnh viện thôi,
còn thế này vẫn phải cắn răng mà chịu. Bố nó cũng vì thế mà qua đời". - Cô Thu giọng lạc đi vì khóc. Ngồi cạnh mẹ, Duẩn cũng rưng rưng.





Trường THPT Đồng Quan cách nhà 10km, với chiếc xe đạp "có một không hai" làm bạn đường tri kỉ, Duẩn vẫn chăm chỉ ngày ngày đi đến trường, dù mưa hay nắng. "Đó là món quà của bà ngoại tặng cho tớ. Trông thế thôi, chứ nó còn tốt lắm đấy" - Duẩn hài hước.

Sáng
nào mẹ Duẩn cũng chuẩn bị cho bạn một cặp lồng cơm đạm bạc, buổi trưa
cậu bạn ở luôn lại trường, ăn xong lấy tạm ghế làm chỗ nghỉ trước khi
vào giờ học buổi chiều. Cứ như vậy, ba năm THPT đi qua với nhiều khó
khăn chồng chất, thế nhưng Lê Đức Duẩn chưa một lần than thở, chưa một
lần tự ti với hoàn cảnh của mình. "Thầy
cô và các bạn giúp đỡ tớ rất nhiều trong học tập. Nếu không có những
tấm lòng đó, không biết tớ có thể vượt qua chặng đường gian nan này
không".




Vượt
hơn 60km, cậu học trò Lê Đức Duẩn mang theo tình thương của mẹ, sự kì
vọng của xóm làng cũng như nhà trường tới kì thi Đại học năm nay. Ban
đầu cậu bạn định dự thi Học viện An ninh nhân dân để đỡ học phí 4 năm
Đại học, nhưng vì cân nặng không đủ (chỉ được 38 kg), Duẩn đã phải gác
giấc mơ đó lại.


Duẩn tâm sự, lúc mới thi xong
bạn ấy không nghĩ mình sẽ trở thành thủ khoa. Vậy nên khi bạn bè báo
điểm, Duẩn không tin vào tai mình. "Tớ
phải gọi điện ngay cho anh họ ở Hà Nội tra điểm hộ, vì ở nhà không có
máy tính. Khi anh ấy cũng nói vậy, nước mắt tớ trào ra. Tớ báo tin cho
mẹ đầu tiên, lúc đó hai mẹ con nhìn nhau nghẹn ngào, không nói nên lời".


Căn
nhà cũ kĩ của mẹ con Duẩn nằm nép cạnh bờ mương nhỏ chảy qua thôn Nhị
Khê. Những mảng vữa trên tường đã bung ra gần hết. Trong nhà, hai chiếc
cột trụ cũng bạc màu theo tháng năm. Vợ chồng cô Thu cất được ngôi nhà
này vào năm 1988, cho đến giờ ngoài việc đảo lại mái ngói vài lần thì
chưa sửa sang gì.

Cảnh nghèo đeo bám, nhiều khi muốn sửa cũng
không được. Trời nắng còn đỡ, cứ hễ mưa xuống là trong ngoài như một.
Duẩn kể có đêm ba mẹ con đang ngủ thì mưa lớn, dột ướt hết cả chỗ nằm.
Tiếng mưa rơi lộp độp vào mấy cái chậu trong nhà, nằm đếm từng giọt, thế
là hết đêm.




Đạt
được đến thành tích cao như hôm nay, thế nhưng ít người biết được cậu
học trò Lê Đức Duẩn đã hai lần định bỏ học. Lần đầu tiên là năm lớp 6,
sau khi bố qua đời, Duẩn xin nghỉ ở nhà để đi làm giúp mẹ. Mẹ khuyên
bảo, giáo viên chủ nhiệm cũng tới nhà động viên, giúp đỡ, cậu bạn mới
tiếp tục đến trường.

Những tưởng thành tích học tập tốt sẽ giữ
chân được Duẩn, nhưng đầu năm lớp 10, lại một lần nữa Duẩn nghỉ học vì
gia đình quá khó khăn. Lần này, cậu bạn đã nghỉ ở nhà được 2 tuần. Rất
may cô giáo chủ nhiệm và bạn cùng lớp tới thăm hỏi, khuyến khích, Duẩn
mới đi học trở lại.

Giờ
đây, khi đã đỗ đầu một trong những trường Đại học danh tiếng nhất cả
nước, mối lo của mẹ con cậu học trò Lê Đức Duẩn vẫn còn chưa thể đong
đếm hết. 6 năm tới ở trường Đại học sẽ lo thế nào, ở ra sao, cả cô Thu
và Duẩn đều chưa thể trả lời được. Mùa chiêm vừa rồi nhà thu được 6 tạ
thóc, nhưng cũng đã bán với giá rẻ từ mấy tháng trước để lo cho Duẩn đi
thi. "Tiền tiêu hết rồi nhưng người ta vẫn chưa đến lấy thóc" - Cô Thu cười buồn.


Duẩn ngồi cạnh nắm tay mẹ: "Mẹ yên tâm. Con sẽ cố gắng học tốt để lấy học bổng cho mẹ đỡ vất vả".
Nói vậy, nhưng trong ánh nhìn xa xăm của Duẩn, chúng tớ vẫn đọc được
nỗi lo trăm bề khi bước chân vào giảng đường Đại học. Sẽ chẳng ai biết
được, với hoàn cảnh éo le thế này, tương lai cậu học trò nghèo sẽ đi về
đâu.